วันพฤหัสบดีที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 2557

การทดลองที่ 5.4 การเชื่อมต่อวงจรอิเล็กทรอนิกส์ด้วยแสง

วัตถุประสงค์
         
         1. รู้และเข้าใจคุณสมบัติและการทำงานของอุปกรณ์เชื่อมต่อทางแสง (PC817)
         2. ฝึกการต่อวงจรไฟฟ้าบนเบรดบอร์ดโดยใช้อุปกรณ์เชื่อมต่อทางแสงร่วมกับอุปกรณ์ทางอิเล็กทรอนิกส์อื่นๆ
         3. นำเอาวงจรที่ต่อมาประยุกต์ใช้กับบอร์ด Arduino เพื่อควบคุมการจ่ายกระแส
         
         
รายการอุปกรณ์
         
         1. แผงต่อวงจร (เบรดบอร์ด) 1 อัน
         2. อุปกรณ์เชื่อมต่อทางแสง PC817 1 ตัว
         3. ไดโอดเปล่งแสงสีแดงหรือสีเขียว 1 ตัว
         4. ตัวต้านทาน 220Ω หรือ 330Ω 1 ตัว
         5. ทรานซิสเตอร์ NPN เบอร์ PN2222A 1 ตัว
         6. ตัวต้านทาน 1kΩ 1 ตัว
         7. ตัวต้านทาน 4.7kΩ 1 ตัว
         8. ตัวต้านทาน 10kΩ 1 ตัว
         9. ตัวต้านทานปรับค่าได้ 10kΩ หรือ 20kΩ 1 ตัว
         10. ไดโอด 1N400x 1 ตัว
         11. มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงขนาดเล็ก 1 ตัว *
         12. สายไฟสำหรับต่อวงจร 1 ชุด
         13. มัลติมิเตอร์ 1 เครื่อง
         14. แหล่งจ่ายแรงดันควบคุม 1 เครื่อง
         15. ออสซิลโลสโคปแบบดิจิทัล 1 เครื่อง

ขั้นตอนการทดลอง
         1. ต่อวงจรบนเบรดบอร์ดตามรูปที่ 5.4.1 ให้สังเกตว่า ในผังวงจรมี GND1 และ GND2 แยกกันซึ่งจะต้องไม่นำมาต่อเข้าด้วยกันโดยเด็ดขาด

         2. ให้ใช้แรงดันไฟเลี้ยง +5V และ GND1 ให้ใช้จากบอร์ด Arduino แต่สำหรับ +9V และ GND2ให้ใช้จากแหล่งจ่ายแรงดันควบคุม




         3. เขียนโค้ด Arduino โดยสร้างสัญญาณแบบ PWM โดยใช้คำสั่ง analogWrite() เพื่อสร้างสัญญาณเอาต์พุตที่ขา D5 โดยปรับค่า Duty Cycle ของสัญญาณเอาต์พุตตามค่าที่อ่านได้จากตัวต้านทานปรับค่าได้ ซึ่งต่อเป็นอินพุตที่ขา A1




Code

byte const D5=5;//output to breadboard
byte const R=A1;
double val = 0; 

void setup() {
   pinMode(D5,OUTPUT);
   pinMode(R,INPUT);
   analogReference(DEFAULT);
   Serial.begin(9600);
}

void loop() {
   val = analogRead(R);
   val = map(val, 0, 1023, 0, 255);
   analogWrite(D5,val);
   val = val/255.0*100;
   Serial.println(val);
   delay(300);
}

         4. ใช้ออสซิลโลสโคปวัดสัญญาณที่ขา E ของ PC817 เทียบกับ GND2 แล้วทดลองหมุนปรับที่ตัวต้านทานปรับค่าได้ เพื่อปรับค่า Duty Cycle เป็น 0% 25% 50% และ 100% ตามลำดับบันทึกรูปคลื่นสัญญาณที่ได้ในแต่ละกรณี


    
ใช้สายโพรบวัดสัญญาณที่ขา E ของ PC817 เทียบกับ GND2


   
หมุนปรับตัวต้านทานปรับค่าได้จนมีค่า Duty cycle เป็น 0%


  
หมุนปรับตัวต้านทานปรับค่าได้จนมีค่า Duty cycle เป็น 25%



หมุนปรับตัวต้านทานปรับค่าได้จนมีค่า Duty cycle เป็น 50%


หมุนปรับตัวต้านทานปรับค่าได้จนมีค่า Duty cycle เป็น 0%


         5. ทดลองเปลี่ยนจาก LED และตัวต้านทาน เป็นมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงขนาดเล็ก (ปรับแรงดันไฟเลี้ยงจาก +9V ให้เป็นแรงดันไฟเลี้ยงที่เหมาะสมกับมอเตอร์ไฟฟ้า +VM) โดยต่อวงจรตามรูปที่ 5.4.2 และทดลองปรับค่า Duty Cycle

         6. เขียนรายงานการทดลอง ซึ่งประกอบด้วยคำอธิบายการทดลองตามขั้นตอน ผังวงจรที่ถูกต้อ
ครบถ้วนตามหลักไฟฟ้า (ให้วาดด้วยโปรแกรม Cadsoft Eagle) รูปถ่ายของการต่อวงจรบน
เบรดบอร์ด

วิดีโอผลการทดลอง : 





วันพฤหัสบดีที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2557

การทดลองที่ 5.1 การต่อวงจรไดโอดเปล่งแสงอินฟราเรดและโฟโต้ทรานซิสเตอร์

วัตถุประสงค์

          1. ฝึกต่อวงจรโดยใช้ไดโอดเปล่งแสงอินฟราเรดและโฟโต้ทรานซิสเตอร์ เพื่อใช้เป็นตัวส่งแสงและตัวรับแสงตามลำดับ
          2. หาความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณแสงสะท้อนกลับ และระดับของแรงดันเอาต์พุตจากวงจร

รายการอุปกรณ์

          1. แผงต่อวงจร (เบรดบอร์ด) 1 อัน
          2. ไดโอดเปล่งแสงอินฟราเรด 1 ตัว
          3. โฟโต้ทรานซิสเตอร์ 1 ตัว
          4. ตัวต้านทาน 220Ω 1 ตัว
          5. ตัวต้านทาน 10kΩ 1 ตัว
          6. ตัวเก็บประจุแบบ Electrolytic 1uF (มีขั้ว) 1 ตัว
          7. สายไฟสำหรับต่อวงจร 1 ชุด
          8. มัลติมิเตอร์ 1 เครื่อง
          9. แหล่งจ่ายแรงดันควบคุม 1 เครื่อง
          10. ออสซิลโลสโคปแบบดิจิทัล 1 เครื่อง

ขั้นตอนการทดลอง

          1. ต่อวงจรบนเบรดบอร์ด ตามผังวงจรในรูปที่ 5.1.1 (ให้ไดโอดเปล่งแสงอินฟราเรดและโฟโต้ทรานซิสเตอร์ อยู่ห่างกันประมาณ 1 cm) แล้วป้อนแรงดันไฟเลี้ยง VCC=+5V และ Gndจากแหล่งจ่ายแรงดันควบคุม ไปยังวงจรบนเบรดบอร์ด





          2. วัดแรงดันตกคร่อมที่ขาทั้งสองของไดโอดเปล่งแสงอินฟราเรด และวัดปริมาณกระแสที่ไหล (mA)แล้วจดบันทึกค่าที่ได้ (สำหรับรายงานการทดลอง)


 

          3. ใช้ออสซิลโลสโคปวัดแรงดัน Vout แล้วบันทึกภาพของรูปคลื่นสัญญาณที่ปรากฏ



          4. ทดลองต่อและไม่ต่อตัวเก็บประจุ สังเกตความแตกต่างของรูปคลื่นสัญญาณ Vout ในแต่ละกรณี

กรณีต่อตัวเก็บประจุ
  

กรณีไม่ต่อตัวเก็บประจุ


          5. นำแผ่นกระดาษสีขาว มาอยู่เหนือ ไดโอดเปล่งแสงอินฟราเรดและโฟโต้ทรานซิสเตอร์ ที่ระยะห่าง 0.5 cm, 1 cm, 5 cm, และ 10 cm ตามลำดับ ใช้มัลติมิเตอร์วัดแรงดัน Vout สำหรับระยะห่างดังกล่าว แล้วจดบันทึกค่าที่ได้ในแต่ละกรณี

กรณีแผ่นกระดาษสีขาว




 อยู่เหนือ 0.5 cm

วัดแรงดัน 157.7 mV
      






อยู่เหนือ 1 cm


วัดแรงดัน 203.1 mV
      



               
   

  อยู่เหนือ 5 cm


วัดแรงดัน 2.247 V

  


อยู่เหนือ 10 cm


วัดแรงดัน 3.337 V


กรณีแผ่นกระดาษสีดำ



               
อยู่เหนือ 0.5 cm


วัดแรงดัน 1.747 V





       
อยู่เหนือ 1 cm

วัดแรงดัน 1.802 V
               

                 

อยู่เหนือ 5 cm



วัดแรงดัน 2.234 V
  

                 

 อยู่เหนือ 10 cm

วัดแรงดัน 3.7 V



          6. นำแผ่นกระดาษสีดำ มาอยู่เหนือ ไดโอดเปล่งแสงอินฟราเรดและโฟโต้ทรานซิสเตอร์ ที่ระยะห่าง 0.5 cm, 1 cm, 5 cm, และ 10 cm ตามลำดับ ใช้มัลติมิเตอร์วัดแรงดัน Vout สำหรับระยะห่างดังกล่าว แล้วจดบันทึกค่าที่ได้ในแต่ละกรณี


กรณีแผ่นกระดาษสีขาว




 อยู่เหนือ 0.5 cm

วัดแรงดัน 4.5 V
      






อยู่เหนือ 1 cm

วัดแรงดัน 3.248 V
      



               
   

  อยู่เหนือ 5 cm


วัดแรงดัน 2.121 V

  


อยู่เหนือ 10 cm


วัดแรงดัน 1.313 V




กรณีแผ่นกระดาษสีดำ







                  อยู่เหนือ 0.5 cm

วัดแรงดัน 1.491 V




       

อยู่เหนือ 1 cm



วัดแรงดัน 1.229 V
               

                 

อยู่เหนือ 5 cm



วัดแรงดัน 0.604 V
  

                 

 อยู่เหนือ 10 cm

วัดแรงดัน 0.520 V




          7. ต่อวงจรตามผังวงจรในรูปที่ 5.1.2 แล้วเปรียบเทียบความแตกต่างกับวงจรในรูปที่ 5.1.1(เช่น ดูการเปลี่ยนแปลงของแรงดัน Vout)





          8. เขียนรายงานการทดลอง ซึ่งประกอบด้วย คำอธิบายการทดลองตามขั้นตอน ผังวงจรที่ถูกต้องครบถ้วนตามหลักไฟฟ้า (ให้วาดด้วยโปรแกรม Cadsoft Eagle) รูปถ่ายของการต่อวงจรบนเบรดบอร์ด รูปคลื่นสัญญาณที่วัดได้จากออสซิลโลสโคปตามโจทย์การทดลอง และตอบคำถามท้ายการทดลอง

คำถามท้ายการทดลอง

          1. จากการทดลองพบว่า จะมีกระแสไหลผ่านไดโอดเปล่งแสงอินฟราเรด…17.82… mA และวัดแรงดันตกคร่อมได้เท่ากับ …1.181…. โวลต์




          2. เมื่อทดลองโดยใช้กระดาษสีขาว สำหรับวงจรแบบที่ 1 จะได้แรงดัน Vout อยู่ในช่วง 157.7 mV  - 3.337 V...(ค่าต่ำสุด-สูงสุด) และจะได้แรงดัน Vout อยู่ในช่วง 4.5 V - 1.313 V... (ค่าต่ำสุด-สูงสุด) สำหรับวงจรแบบที่ 2

          3. เมื่อทดลองโดยใช้กระดาษสีดำ สำหรับวงจรแบบที่ 1 จะได้แรงดัน Vout อยู่ในช่วง 1.747 V - 3.7 V..(ค่าต่ำสุด-สูงสุด) และจะได้แรงดัน Vout อยู่ในช่วง 1.491 V - 0.520 V... (ค่าต่ำสุด-สูงสุด) สำหรับวงจรแบบที่ 2

          4. ที่ระยะห่างเท่ากัน การทดลองด้วยวัตถุสีขาวและวัตถุสีดำ จะให้ผลแตกต่างกันหรือไม่ เมื่อวัดแรงดัน Vout ของวงจร จงอธิบาย
ANS     มีผลแตกต่างกัน เพราะกระดาษสีขาวจะทำให้เกิดการสะท้อนของแสงส่งผลให้แรงดันเอาต์พุตของระบบมีการเปลี่ยนแปลงที่มากกว่ากระดาษสีดำที่มีการดูดกลืนแสงทำให้แรงดันเอาต์พุตมีการเปลี่ยนแปลงไม่มากนัก 

          5. การต่อตัวเก็บประจุคร่อมที่ Vout กับ Gnd มีผลต่อรูปคลื่นสัญญาณเอาต์พุตหรือไม่ จงอธิบาย
ANS     มีผลต่อรูปคลื่นสัญญาณเอาต์พุต เพราะวงจรที่ต่อตัวเก็บประจุจะเกิดการสะสมของกระแสฟ้าที่ตัวเก็บประจุทำให้รูปคลื่นของสัญญาณมีความหน่วงมากกว่า ตอนที่ไม่ได้ต่อตัวเก็บประจุ

          6. ในการทดลอง แสงสว่างจากหลอดไฟในอาคาร มีผลต่อสัญญาณ Vout หรือไม่ จงอธิบาย
ANS    ไม่มีผลต่อสัญญาณเอาต์พุต เพราะโฟโต้ทรานซิสเตอร์สำหรับแสงอินฟราเรดใช้รับแสงที่มีความยาวคลื่น 750-1050 nm  ซึ่งเป็นความยามคลื่นที่ไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าได้ แต่แสงจากหลอดไฟในอาคารเป็นแสงที่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าได้จึงไม่มีผลต่อสัญญาณเอาต์พุต